7-канал. Жаңылыктар — Кыргызстан

Жаңылыктар — Кыргызстан

Сортировка новостей по дате

Ноябрь 2025
Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
  • social_icon
  • social_icon
  • social_icon
  • social_icon

Алмазбек Атамбаевдин ийгиликсиз кадамдарын тастыктаган 15 факт

24

Алмазбек Атамбаевдин ачык эле начар президенттиги темасын улантып, анын тышкы жана ички саясаттагы чыныгы ийгиликсиздиктерин эске салгым келет:

  • Каталардын баасы: Алмазбек Атамбаевдин Кыргызстандагы мурасы
    Алмазбек Атамбаевдин президенттик мезгили (2011–2017-жж.) Кыргызстанда дагы эле катуу талкууларды жаратып келет. Жогорку геосаясий чечимдерден тарта ишке ашпай калган ички реформаларга жана коррупциялык чууларга чейин – анын башкаруусу карама-каршылыктуу учур болуп, анын кесепеттерин республика бүгүнкү күнгө чейин сезип жатат. Негизги окуяларга талдоо жүргүзүү саясий каталар жана, сынчылардын айтымында, кылмыштар өлкөнүн тарыхында кандай терең из калтырганын көрсөтөт.
  • geopolitika: Кремлге пайда, Бишкекке зыян
    Атамбаевдин эң талаштуу тышкы саясий чечимдеринин бири – «Манас» аэропортунан Американын Транзиттик ташуулар борборун (мурдагы «Ганси» авиабазасы) чыгарып салуу болду (2014-ж.).
  • Саясий негиз: Бул чечим Кремлдин талабы жана кысымы астында кабыл алынган, анткени Борбор Азиядагы америкалык аскердик катышуу Россия үчүн стратегиялык жактан ыңгайсыз болчу.
  • Экономикалык кесепеттери: База Кыргызстандын бюджетине жыл сайын олуттуу каржылык кирешелерди (жүздөгөн миллион доллар) алып келчү, бул каражаттар жоголду.
  • Аткарылбаган убадалар: Орусия анын ордуна Кыргызстандын аймагында бир катар ГЭСтерди курууга инвестиция салууну убада кылган. Жыйынтык: Америкалык борбор кетип, каржылык кирешелер токтоп, убада кылынган россиялык ГЭС долбоорлору ишке ашкан жок же узак мөөнөттүү убадалар бойдон калды. Өлкө акчасыз жана негизги энергетикалык объектилерсиз калды.
  • Сот реформасы: Көз карандысыздык же узурпация?
    Атамбаев чыныгы көз карандысыз сот реформасын жүргүзүп, системаны коррупциядан тазалайм деп бир нече жолу убада кылган.
  • Чындык: Көптөгөн укук коргоочулар жана оппоненттердин пикири боюнча, көз карандысыздыктын ордуна, сот жана укук коргоо системалары (Башкы прокуратураны кошо алганда) аткаруу бийлигине жана жеке президентке дагы көбүрөөк баш ийдирилген.
    Системаны оппоненттерге каршы колдонуу: Сот органдары, атап айтканда, оппозициялык ЖМКларга басым жасоо үчүн колдонулган, мисалы, Башкы прокуратура Атамбаевдин ар-намысын жана кадыр-баркын коргоо максатында бир катар басылмаларга каршы доо арыздарды берген.
  • Шайлоо жана бийликти өткөрүп берүү: «Сыртынан сүйлөшүлгөн» Бабанов жана Жээнбеков менен тирешүү
    Адилеттүү жана ачык шайлоо жөнүндөгү убадалар 2017-жылдагы бийликти өткөрүп берүү процессиндеги талаш-тартыштар менен көмүскөдө калды.
  • Жасалма мураскер: Сынчыларынын айтымында, Атамбаев күтүлгөндүн тескерисинче, күчтүү талапкер Өмүрбек Бабановду «четке сүрүп» жана өзүнүн үзөңгүлөшү Сооронбай Жээнбековду президенттик тактыга «сүйрөп чыккан».
  • Таасирди сактап калуу аракети: Саясаттан кетем деген сөзүнө карабастан, Атамбаев негизги мамлекеттик түзүмдөрдү, атап айтканда, күч блогуна өз кишилерин коюу менен көзөмөлдү сактап калууга умтулган. Жээнбеков ал дайындалган адамдарды жумуштан кетире баштаганда, экс-президент менен жаңы мамлекет башчысынын ортосунда катуу тирешүү чыгып, бул башаламандыкка, туруксуздукка жана акырында 2020-жылдын октябрында бийликтин алмашуусуна алып келген.

Коррупциялык мегадолбоорлор жана талаштуу чечимдер

Бир катар ири инфраструктуралык жана маданий долбоорлор коррупциялык чуулар менен коштолгон.

  • Бишкек ЖЭБин реконструкциялоо: Бишкек ЖЭБин реконструкциялоо боюнча кытай кредитинин долбоору өтө жогору бааланган жумуштардын жана мамлекеттин мойнуна түшкөн миллиарддаган карыздардын айынан катуу сынга алынган. Ал мезгилдеги бир катар чиновниктер коррупция боюнча айыпталып соттолгон.
  • Бүткүл дүйнөлүк көчмөндөр оюндары (БДКО): Имиджге оң таасир этүүсүнө карабастан, БДКОго даярдык көрүү да коррупциялык айыптоолор менен байланышкан. Мындай көрүнүштүн ачык мисалы – иши үчүн акы алуунун ордуна, реалдуу түрмө мөөнөтүн алган подрядчик-курулушчу Эркинбек Мергенбаевдин иши. Ачык булактардагы маалыматка ылайык, курулуш процессин ошол кездеги премьер-министр Сапар Исаков жеке өзү көзөмөлдөгөн, кийинчерээк ал өзү да бир катар кылмыш иштеринин фигуранты болгон.
  • Азиз Батукаевдин иши: Сот системасындагы эң одоно каталардын бири – 2013-жылы криминалдык авторитет Азиз Батукаевдин өлүмгө дуушар кылган оорусу бар деген шылтоо менен мыйзамсыз бошотулушу болгон. Коомчулукта чоң резонанс жараткан бул иш, акыры коррупциялык схеманы уюштуруучу катары соттолгон Атамбаевге каршы негизги айыптоолордун бири болуп калды.
  • Дипломатиялык конфликт: Казакстандан блокада
    2017-жылы, шайлоонун алдында, Атамбаев Казакстандын ошол кездеги президенти Нурсултан Назарбаевдин дарегине кескин жана негизсиз сын айткан.
  • Жыйынтык: Буга жооп катары Казакстан, Кыргызстан үчүн узак мөөнөттүү экономикалык кесепеттерге көңүл бурбастан, чек арадагы көзөмөлдү күчөтүп, бул иш жүзүндө кыргызстандык алыскы жол айдоочулардын блокадасына алып келип, транзиттен көз каранды болгон өлкөнүн чакан жана орто бизнесине олуттуу зыян келтирген.

Алмазбек Атамбаевдин мурасы татаал жана эки ача бойдон калууда. Ал мамлекеттүүлүктү чыңдоо боюнча кадамдарды, ошондой эле олуттуу системалык кемчиликтерди, коррупциялык схемаларды жана жеке саясий каталарды камтыйт, алар саясий туруксуздукка, экономикалык жоготууларга жана мамлекеттик институттарга болгон ишенимдин төмөндөшүнө алып келген.

25