Ар бир адам өз өзүнчө акылдуу жана IQсун өздөрү каалагандай колдонушат. IQ — бул адам популяциясынын орточо деңгээлине салыштырмалуу белгилүү бир инсандын интеллектинин сандык баасы.

IQ-деген эмне?

Интеллект, адатта, «жалпы акыл жөндөмү, анын ичинде башка нерселер менен катар, ой жүгүртүү, пландоо, көйгөйлөрдү чечүү, абстракттуу ойлонуу, татаал идеяларды түзүү, тез үйрөнүү» деп аныкталат. Башкача айтканда, бул жаңы жагдайларга туруштук берүү жана ар кандай көйгөйлөрдү чечүү жөндөмү.

IQ (intelligence quotient, окуу «IQ») — интеллект коэффициенти, адамдын интеллектинин деңгээлинин сандык баасы. Аны 2012-жылы немис психологу Уильям Штерн (1871-1938) ойлоп тапкан.

IQ – бул сиздин биологиялык жашыңыздын жана ошол курактагы орточо адамга мүнөздүү билим деңгээлинин катышы.

Стерн интеллекттин формуласын өзгөртүп, мурда адамдын акыл-эс жана хронологиялык жаш курагынын айырмасы аркылуу эсептелсе анын ордуна, Стерн бир катышты алуу үчүн адамдын психикалык жашын хронологиялык жашына бөлүүнү сунуштаган.
Ошентип, биз бүгүн баарыбыз билген классикалык IQ алдык.

IQ нун коэффициенти деген эмне ?

IQ белгилүү бир инсандын калктын башка адамдарга карата интеллектинин деңгээлин көрсөтөт. Сиздин IQ тестиндеги упайыңыз сиздин курагыңыздагы башка адамдарга салыштырмалуу ошол интеллект сынагыңызда канчалык жакшы экениңизди билсеңиз болот. Муну түшүнүү үчүн орточо жана жогорку интеллект эмне экенин билүү маанилүү. Орточо IQ 85тен 115ке чейинки диапазондо деп эсептелет. Башкача айтканда, 68% IQ орточо бир стандарттык четтөөнүн чегинде. Бул адам калкынын көпчүлүгүнүн IQ деңгээли 85тен 115ке чейин экенин билдирет. 130 балл жогорку деп эсептелет жана бул тесттин жыйынтыгы менен адамдар Жогорку IQ Коому болгон престиждүү Mensa уюмуна кошулууга укуктуу.

Mensa-бул жогору IQ коому
Mensa дүйнө жүзү боюнча 90го жакын өлкөдө бардык курактагы мүчөлөрү бар. Коом өз мүчөлөрүнө социалдык, маданий жана интеллектуалдык өз ара аракеттенүү үчүн ар түрдүү жана кызыктуу мүмкүнчүлүктөрдү берет. Эң жогорку IQ 220-230 упай алган атактуу математик Теренс Тао болуп саналат.

IQ өлчөөчү тесттер стандартташтырылган жана жашаган жерине жана маданиятына жараша ар кандай адамдарга ылайыкталышы керек. Болбосо, алардын көрсөткүчтөрү туура эмес болуп калат. Мисалы, мергенчи уруусунан чыккан африкалык адам менен Манхэттенден келген адам жашоосунда такыр башка көйгөйлөргө жана милдеттерге туш болушат. Аларда ар кандай ой жүгүртүү принциптери жана кырдаалга баа берүү ыкмалары бар. Ошондуктан, алардын IQларын бир эле тест тапшырмалары менен өлчөөгө мүмкүн эмес.

IQ рейтинг шкаласы.

Төмөнкү шкала көбүнчө IQ упайларын баалоо үчүн колдонулат:

1-24: терең акыл-эси артта калуу;
25-39: катуу акыл-эси артта калуу;
40-54: орточо акыл-эси артта калуу;
55-69: жеңил акыл-эси артта калуу;
70-84: психикалык бузулуу;
85-114: орточо интеллект;
115-129: ортодон жогору интеллект;
130–144: орточо жөндөмдүү;
145–159: абдан таланттуу;
160-179: өзгөчө таланттуу;
180-жана андан жогору: Терең таланттуу (генийлер).

IQ тесттери эмнени өлчөйт?

IQ тесттери белгилүү бир предметтер боюнча билимди өлчөө үчүн иштелип чыккан эмес. Логика, оозеки ой жүгүртүү жана ассоциативдик жөндөмдүүлүктөр алардын жардамы менен бааланган негизги жөндөмдөрдүн айрымдары болуп саналат.

IQ тести «акылдуу болуу» жана өз упайыңызды жакшыртуу үчүн үйрөнүүгө тийиш болгон белгилүү бир билимдин же фактылардын жыйындысы эмес. Бул тесттер көйгөйлөрдү чечүү, ар кандай маалымат булактарынын ортосундагы байланыштарды түзүү, өзүңүздүн салыштырууларыңызды жүргүзүү, фактыларды жалпылоо үчүн логиканы колдонуу жөндөмүңүздү өлчөйт.

IQ тесттери армияда кеңири колдонулган.

1916-жылы Стэнфорд университетинен (АКШ) америкалык психолог Льюис Терман (1877-1956) Бене-Симон тестин өзгөрткөн.

Армияда IQ тестин массалык түрдө биринчи жолу колдонуу Биринчи дүйнөлүк согуш учурунда, Термин АКШ армиясында кызмат өтөп жүргөндө болгон. 1,7 миллиондон ашуун жоокер сыноодон өткөн. Термандын IQ тестинин жардамы менен психологдор жумушка кабыл алынгандарды классификациялашкан.

IQ тесттери чыгармачылыкты өлчөй алат.

IQ тесттери чыгармачылыкты өлчөйт дегенге ишенүү кыйын, бирок бул чындык. Татаалдыгынан улам алар инновациялык идеяларды жаратуу жөндөмүн өлчөй алышат жана башка нерселер менен катар чыгармачылык үчүн өтө маанилүү болгон ачык-айкын эмес үлгүлөрдү таба алышат. Чыгармачыл адамдар IQ шкаласы боюнча жогорку баллга ээ.

Эненин сүтү баланын IQ деңгээлине оң таасирин тийгизет.

Эненин сүтү эне менен баланын ортосундагы ажырагыс байланышты түзөт. Баланын ден соолугуна оң таасирин тийгизгенден тышкары, интеллекти да жогорулайт. Эненин сүтүн көп убакытка чейин эмген балдар көбүрөөк позитивдүү, бактылуу, канааттануу жана аз стресс менен жашайт. Мунун баары кызыгууну жана көйгөйлөрдү чечүүгө даярдыгын таасир этет, бирок ошондой эле стрессти азайтат жана психиканы туруктуураак кылат. Эне сүтүн эмген балдардын IQ деңгээли эмизбегендерге караганда 8 баллга чейин жогору болушу мүмкүн, ошондуктан бул факт бардык энелер үчүн эң сонун пайдалуу кеңеш.